Deliveroo: maaltijdbezorgers zijn geen ZZP’ers
Het bedrijf Deliveroo besloot in 2018 om haar maaltijdbezorgers geen arbeidsovereenkomst meer aan te bieden. In plaats daarvan konden zij op basis van een opdrachtovereenkomst als zelfstandigen (zzp’ers) bij haar aan de slag gaan. Dit zou volgens Deliveroo veel voordelen voor de bezorgers met zich meebrengen, zoals de vrijheid om zelf invulling te geven aan het werk. Sindsdien ontstond de discussie over de vraag of bezorgers die voor bedrijven als Deliveroo werken als werknemers met een arbeidsovereenkomst of als zelfstandigen gekwalificeerd moeten worden.
Hoe zat het ook alweer?
Naar aanleiding van deze discussie startte de vakbond FNV in 2018 twee rechtszaken waarbij de vraag of de bezorgers van Deliveroo als zelfstandigen gekwalificeerd mogen worden centraal stond. Voor het antwoord op deze vraag was het volgens de kantonrechter van doorslaggevend belang dat er sprake was van een gezagsverhouding tussen Deliveroo en haar bezorgers. De ‘’vrijheid’’ van de bezorgers leek namelijk minder rooskleurig te zijn dan Deliveroo liet blijken. Zo bepaalde Deliveroo eenzijdig de arbeidsvoorwaarden en werden de bezorgers bij het weigeren van een opdracht bestraft met minder bestellingen en bonussen. Naar aanleiding van onder andere deze factoren oordeelde de rechtbank dat de bezorgers geen zelfstandigen zijn, maar aanspraak kunnen maken op een arbeidsovereenkomst, en dus terug kunnen vallen op de geldende wetgeving van het arbeidsrecht.
Hoger beroep
Deliveroo is uiteindelijk zonder succes tegen de uitspraak van de kantonrechter in hoger beroep gegaan. In deze procedure heeft het Gerechtshof (Hof) Amsterdam op 16 februari 2021 geoordeeld dat de rechtsverhouding tussen Deliveroo en haar bezorgers nog altijd aan te merken is als een arbeidsrelatie.
De kwalificatie die partijen aan de overeenkomst geven, is volgens het Hof niet relevant. Het feit dat Deliveroo en de bezorgers de overeenkomst als overeenkomst van opdracht kwalificeren is dus geheel onbelangrijk. Voor de kwalificatie van een arbeidsrelatie verwijst het Hof namelijk naar de vaste criteria die voor een arbeidsovereenkomst vereist zijn: arbeid, gezagsverhouding, loon en voor een gedurende tijd.
Arbeid
Bezorgers van Deliveroo kunnen middels een digitaal systeem (app) bezorgingen accepteren, weigeren of door een ander laten uitvoeren. De bezorgers hebben dus een bepaalde mate van vrijheid bij de beslissing om wel of niet te werken. Deze vrijheid is volgens het Hof echter niet van zodanige aard dat deze niet te verenigen is met de kwalificatie van een arbeidsovereenkomst.
Loon
De bezorgers worden daarnaast door Deliveroo voor de door hen verrichte werkzaamheden betaald. Volgens het Hof is dit gegeven op zichzelf al voldoende om aan het loonvereiste te voldoen. Ook de verdere gang van zaken rondom het loon gaf volgens het Hof een indicatie dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Dat leidt zij af uit het feit dat bezorgers geen invloed hebben op de hoogte van het loon en Deliveroo de facturen zelfstandig opstelt. De meeste bezorgers zijn daarnaast niet Btw-plichtig en worden door de Belastingdienst dus niet als ondernemer gekwalificeerd. Gelet op al deze factoren wijst de wijze van loonbetaling volgens het Hof eerder op de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst dan op die van een opdrachtovereenkomst.
Gezagsverhouding
Volgens Deliveroo was er tussen haar en de bezorgers geen sprake van een gezagsverhouding, daar zij de werkzaamheden konden uitvoeren op een wijze die hen goeddunkt. Volgens het Hof duidt de organisatie en werkwijze van Deliveroo echter wel degelijk op een gezagsverhouding. Zo werd de inhoud van de overeenkomst steeds eenzijdig door Deliveroo gewijzigd en was er sprake van vergaande controle en bemoeienis van Deliveroo met betrekking tot het bezorgproces.
Voor gedurende tijd
Naar het oordeel van het Hof is tot slot niet gebleken dat bezorgers die arbeid voor Deliveroo verrichten, dit in een verwaarloosbare omvang hebben gedaan, waardoor ook aan dit vereiste volgens het Hof is voldaan.
Conclusie
Gelet op de bovenstaande omstandigheden oordeelt het Hof dat aan alle elementen van een arbeidsovereenkomst is voldaan en de overeenkomst tussen Deliveroo en de bezorgers dus als arbeidsovereenkomst kwalificeert. Slechts de beperkende mate van vrijheid ten aanzien van het te verrichten arbeid duidt volgens het Hof op de afwezigheid van een arbeidsovereenkomst. Deze vrijheid is echter zoals besproken niet onverenigbaar met de kwalificatie van de overeenkomst als arbeidsovereenkomst.
Wat betekent dit voor u?
Mocht u naar aanleiding van het bovenstaande twijfelen of uw overeenkomst aan de bovenstaande voorwaarden voldoet, of heb je vragen over uw arbeidsrelatie met uw werknemer of werkgever, laat u dan adviseren door onze deskundige advocaten.