De aanvangstermijn van de vergewisplicht uit artikel 5:130 lid 2 BW

Besluiten van de Vereniging van Eigenaars (‘VvE’) kunnen door een appartementseigenaar worden aangevochten bij de kantonrechter (artikel 5:130 BW). Een dergelijk vernietigingsverzoek kan slechts binnen één maand worden ingediend nadat de eigenaar kennis heeft genomen dan wel kunnen nemen van het besluit (artikel 5:130 lid 2 BW). In het belang van de rechtszekerheid, met name voor de VvE en de eigenaars om zo snel mogelijk duidelijkheid te hebben omtrent de rechtsgeldigheid van een besluit, rust daarom op de appartementseigenaar een vergewisplicht. Indien een appartementseigenaar niet aanwezig of vertegenwoordigd was op een vergadering, rust op hen de plicht zich te vergewissen van de genomen besluiten in die vergadering. In zijn uitspraak van 21 juni 2019 heeft de Hoge Raad verduidelijking gegeven over de aanvangstermijn van de vergewisplicht uit artikel 5:130 lid 2 BW (ECLI:NL:HR:2019:1022).

Feiten

In de onderhavige zaak wilde de appartementseigenares besluiten vernietigen die tijdens de vergadering van 23 november 2015 zijn genomen. De notulen van deze vergadering zijn op 10 december 2015 op de website van VvE Diensten Nederland geplaatst en tevens per e-mail aan de eigenaars toegezonden. Op 9 januari 2016 diende de appartementseigenares haar verzoekschrift in bij de kantonrechter.

Procesverloop

Volgens de kantonrechter was het verzoekschrift van de appartementseigenares te laat ingediend en daarom werd zij in haar verzoek niet-ontvankelijk verklaard. Bij het hof stelde de verzoekster dat zij pas kennis had kunnen nemen vanaf de datum van plaatsing van de notulen. De VvE stelde daarentegen dat zij op de dag van de vergadering dan wel daags daarna kennis had kunnen nemen van de besluiten. Het hof ging met het laatstgenoemde standpunt mee: “het belang van eigenaars om zo spoedig mogelijk te weten of een genomen besluit geldig is of niet, [brengt mee] dat van een eigenaar/lid van een VvE in het algemeen mag worden verwacht dat hij/zij, indien hij/zij niet aanwezig kan of wil zijn ter vergadering, ook niet bij vertegenwoordiging (…), zich ten spoedigste van genomen besluiten vergewist, zodat de bedoelde termijn inderdaad op de dag van de vergadering dan wel ten spoedigste nadien kan ingaan.”

Hoge Raad

De Hoge Raad bevestigt de door het hof vastgestelde ratio van de vergewisplicht. Tegelijkertijd nuanceert de Hoge Raad dat moet worden uitgegaan van het moment waarop de appartementseigenaar redelijkerwijs kennis van het besluit heeft kunnen nemen. De Hoge Raad stelt dat dit afhankelijk is van de omstandigheden van het geval, waarbij veel gewicht toekomt aan de gebruiken binnen de VvE over de wijze waarop besluiten ter kennis van de leden worden gebracht.

Indien het gebruikelijk is om besluiten onder de leden bekend te maken, zoals het (elektronisch) verspreiden van de notulen, dan mag ervan worden uitgegaan dat de appartementseigenaar redelijkerwijs kennis heeft kunnen nemen vanaf het moment waarop de bekendmaking heeft plaatsgevonden. De termijn van een maand begint dan te lopen daags na de bekendmaking. Als van een dergelijk gebruik geen sprake is, dan mag van de appartementseigenaar worden verwacht dat hij moeite doet om kort na de vergadering kennis te nemen van de genomen besluiten en dat hij binnen een week na de vergadering informatie inwint over die besluiten. De termijn van een maand begint dan te lopen uiterlijk op de dag na het einde van die week. Het is in beide gevallen aan de appartementseigenaar om feiten en omstandigheden aan te dragen waaruit volgt dat hij redelijkerwijs niet binnen deze termijn kennis heeft kunnen nemen. Ten overvloede: het bovenstaande laat de mogelijkheid onverlet dat de appartementseigenaar eerder kennis heeft genomen van de besluiten, hetgeen aan de VvE is om te stellen en te bewijzen.

Met deze nieuwe rechtsregel vernietigt de Hoge Raad het arrest van het hof. Het is daarmee aan het verwijzingshof om te bepalen of de bekendmaking van de besluiten middels het plaatsen op de website en toesturen via e-mail gebruikelijk was.

Conclusie

Al met al zal de uitspraak van de Hoge Raad de rechtszekerheid in toekomstige geschillen ten goede komen. Het relatief eenvoudige arrest biedt namelijk erg praktische handvatten. Bovendien lijkt de Hoge Raad een eerlijke balans te maken tussen de belangen van de VvE en haar leden enerzijds, en de op een vergadering van de VvE afwezige appartementseigenaar anderzijds.