het coronavirus overleven: hoe voorkom ik een faillissement?

De uitbraak van het Coronavirus (ook bekend als COVID-19) houdt inmiddels de hele wereld volledig in zijn greep en heeft niet alleen ingrijpende gevolgen op de gezondheid van mensen maar draagt ook gevolgen voor het bedrijfsleven. Veel bedrijven liggen sinds de Corona uitbraak stil. Zo zitten veel zelfstandigen zonder opdrachten, heeft de horeca branche noodgedwongen haar deuren moeten sluiten en zijn de meeste evenementen, beurzen en reizen geannuleerd. Met noodmaatregelen probeert de overheid ondernemingen overeind te houden. Het blijft echter onzeker of deze maatregelen voldoende zijn. Kortom voor veel ondernemers is de grootste uitdaging de komende tijd de gevolgen van het Coronavirus overleven.

De onzekerheid over de duur van de maatregelen en de exacte gevolgen van het Coronavirus, maakt het voor veel ondernemers lastig om hun bedrijfsvoering adequaat in te richten. Zo krijgen wij de laatste tijd veel vragen van ondernemers die door de bomen het bos niet meer zien. Welke regelingen zijn er? Hoe moet ik verder met mijn bedrijf? Deze bijdrage zal daarom de meest voorkomende vraag met u doornemen om uw bedrijf in deze onzekere periode op weg te helpen: wat kan ik doen als mijn bedrijf in de bedrijfsvoering wordt geraakt door het Coronavirus?

Zelf maatregelen nemen.

Het analyseren van de gevolgen van het Coronavirus voor een onderneming is steeds afhankelijk van de feiten. Het is daarom van belang om een goed begrip te krijgen van de branche waarin u actief bent, en de wijze waarop de branche omgaat met de gevolgen van het virus. Veelal laten brancheorganisaties zich hierover uit om ondernemers een hulpkit te bieden. Maar, ook de handelsactiviteiten van het bedrijf en haar bedrijfsvoering spelen een belangrijke rol bij het analyseren.

U doet er goed aan om uw (reeds gesloten) contracten goed te bestuderen. Onder het Nederlandse contractenrecht is de hoofdregel: belofte maakt schuld. Oftewel, gemaakte afspraken moet worden nagekomen. In het geval dat een schuldenaar zijn afspraken niet nakomt, dan kan hij schadeplichtig zijn. Dit is anders wanneer het niet nakomen van de afspraken niet aan de schuldenaar kan worden toegerekend. Een voorbeeld daarvan is overmacht. Artikel 6:75 Burgerlijk Wetboek zegt daarover het volgende: ‘Een tekortkoming kan de schuldenaar niet worden toegerekend, indien zij niet te wijten is aan zijn schuld, noch krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeerde geldende opvattingen voor zijn rekening komt’. Dit artikel is niet van dwingend recht. Het staat contractspartijen daarom vrij om zelf invulling te geven aan het begrip “overmacht”.

Bedrijven die vandaag over commerciële overeenkomsten onderhandelen moeten proactief nadenken over de juiste toewijzing van risico’s en de gevolgen van verdere achteruitgang van de activiteiten als gevolg van het coronavirus. Het is goed mogelijk dat kennisgeving aan de contractspartij binnen een bepaalde termijn moet gebeuren. Gebeurt dit niet (tijdig), dan kan dat leiden tot een verval van recht (!). Ook de algemene voorwaarden van het contract en het toepasselijke recht kunnen bepalend zijn voor de vraag of een partij zich rechtsgeldig kan beroepen op overmacht als gevolg van het coronavirus.

We geven hieronder een samenvatting van de relevante principes en mogelijke stappen bij het evalueren van deze kwesties.

Contractspartijen die getroffen zijn door de uitbraak van het coronavirus doen er goed aan om hun contractuele positie (ofwel: de contractuele rechten en plichten) onmiddellijk te analyseren. Dit houdt onder meer het volgende in:

  1. het identificeren van de belangrijkste contracten en contractsbepalingen die mogelijk een rol kunnen gaan spelen door (de ontwikkelingen rondom) het coronavirus (bijv. garantiebepalingen en overmachtsclausules);
  2. het identificeren van contractuele kennisgevingsvereisten die van toepassing kunnen zijn;
  3. het analyseren van mogelijke bedrijfsgevolgen als gevolg van een niet-nakoming of tekortkoming door de contractspartij;
  4. proactief communiceren met contractspartijen over de gevolgen van het coronavirus voor de handelsrelatie om zo een consistente aanpak te waarborgen;
  5. het beoordelen van de mogelijkheid om een niet-nakoming of tekortkoming op te vangen door toekomstige handel toe te wijzen in een nieuws handelscontract.

Voorziet u naar aanleiding van het bovenstaande dat u uw contractuele afspraken niet gaat kunnen nakomen, overleg dan met uw contractspartij over de mogelijkheden. Transparantie en tijdige communicatie is tijdens deze crisis van belang. Veel ondernemers maken namelijk hetzelfde mee en zijn begripvol en flexibel. Mocht dit niet tot de mogelijkheden behoren, dan kunt u onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de liquiditeitspositie van uw onderneming te verbeteren op een alternatieve wijze. Wij denken in dat kader graag met u mee.

Maak gebruik van de ondersteuningsmaatregelen van de overheid.

Als uw eigen getroffen maatregelen niet voldoende blijken te zijn, dan is het verstandig om te onderzoeken of de noodmaatregelen van de overheid een oplossing kunnen bieden. De noodmaatregelen zijn erop gericht om ondernemers ademruimte te geven om de gevolgen van het Coronavirus te kunnen overleven. Om aanspraak te kunnen maken op deze maatregelen zult u wel geconfronteerd worden met diverse voorwaarden waar u zich als ondernemer aan moet voldoen. Ook moet u bepaalde aanvragen indienen. Op de website van de Rijksoverheid vindt u een overzicht van de diverse maatregelen en de daaraan verbonden voorwaarden. Verder zijn er een aantal mogelijkheden onder de bestaande wet en regelgeving waar u mogelijk gebruik van kunt maken. Met name de volgende maatregelen kunnen voor financiële verlichting zorgen:

– ondernemers kunnen een beroep doen op diverse tegemoetkomingen voor inkomsten en salarissen;

– ondernemers kunnen een verzoek indienen bij de Belastingdienst om bijzonder uitstel van betaling van BTW, loonbelasting, inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting.

Vraag (op tijd) surseance van betaling aan.

Niet alle ondernemers en ondernemingen komen voor de noodmaatregelen in aanmerking en het is vooralsnog onduidelijk of de maatregelen voldoende zijn om ondernemingen overeind te houden. Mocht het voorgaande bij u het geval zijn, dan kan het aanvragen van surseance van betaling in bepaalde gevallen een laatste redmiddel zijn om faillissement te voorkomen.

Surseance van betaling houdt in dat de onderneming tijdelijk uitstel van betaling krijgt. Surseance kan door bijstand van een advocaat bij de rechtbank worden aangevraagd. Het voordeel van een surseance is dat bij toekenning een groot deel van de schulden voor een bepaalde tijd niet betaald hoeft te worden. Het doel hiervan is om de onderneming de tijd te geven om haar liquiditeitspositie weer op orde te brengen, door onder andere samen met de door de rechtbank benoemde bewindvoerder naar een oplossing te zoeken. U kunt hierbij denken aan herstructurering op diverse vlakken en het treffen van een crediteurenakkoord. Daarnaast krijgt de onderneming meer ruimte doordat schuldeisers gedurende de surseance geen rechtsmaatregelen kunnen nemen om betaling af te dwingen en dus tijdelijk op afstanden gehouden worden. De surseance werkt echter niet voor alle schulden, zo dienen nieuwe rekeningen gewoon betaald te worden. Ook kan gedurende de surseance het faillissement niet worden aangevraagd.

De surseance kan dus nuttig zijn mits het tijdig wordt ingezet, maar is niet voor elke onderneming een geschikte oplossing en dient dan ook enkel als laatste redmiddel te worden ingezet. Het is daarom verstandig om u te laten adviseren over de risico’s die aan het middel verbonden zijn.

Het onvermijdelijke faillissement.

Het kan zo zijn dat uw onderneming het ondanks bovenstaande maatregelen financieel niet redt en u geen andere optie heeft dan het aanvragen van uw faillissement. Een faillissement hoeft niet echter niet altijd het einde te betekenen van uw onderneming. Zo kunt u ook tijdens het faillissement een crediteurenakkoord bereiken of wellicht een doorstart realiseren. Mocht dit echter niet tot de mogelijkheden behoren, dan betekent een faillissement vaak ook dat u de stressvolle tijd achter u kunt laten.

Neem contact op met uw juridisch adviseur

De recente uitbraak van het Coronavirus in Nederland roept logischerwijs allerlei vragen bij u op. Mocht u er ondanks deze blog niet uitkomen of andere vragen hebben, dan zij  wij u graag van dienst met advies of bijstand. Onze advocaten hebben veel ervaring in het begeleiden van ondernemers. Om de impact van de uitbraak van het Coronavirus op de bedrijfsvoering van uw bedrijf te beoordelen, is een feitelijke analyse noodzakelijk.  Samen met u kijken we daarom graag naar de stand van zaken, nemen de mogelijke opties met u door en stellen een plan van aanpak voor u op.