mededelingsplicht en onderzoeksplicht

Verhouding mededelingsplicht en onderzoeksplicht

Het kopen van goederen is een alledaagse bezigheid. Sommige aankopen zijn klein, zoals de koffie voor onderweg. Anderen aankopen gaan over grote hoeveelheden geld, zoals het aanschaffen van een zeilschip. Maar wat zijn nu de mogelijkheden voor een koper als achteraf gebreken over deze zaak aan het licht komen, die reeds onbekend waren ten tijde van de aankoop? Dat is wat wij in deze blog bespreken.

Non-conformiteit

Op grond van artikel 7:17 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) moet een afgeleverde zaak aan de overeenkomst beantwoorden. Een zaak beantwoordt aan de overeenkomst als deze de eigenschappen bezit die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten (artikel 7:17 lid 2 BW). Wat de koper mocht verwachten, is afhankelijk van de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper heeft gedaan. Als de zaak niet de eigenschappen heeft die de koper op grond hiervan mocht verwachten, is er sprake van non-conformiteit.

Deze non-conformiteit levert een tekortkoming op in de nakoming van een verbintenis. Op basis hiervan kent een geslaagd beroep op artikel 7:17 BW twee wegen. Als het mogelijk is om de geleverde zaak te herstellen of een nieuwe vervangende zaak te leveren, kan de koper dit vorderen. Als dit daarentegen blijvend onmogelijk is, heeft de koper de mogelijkheid om de koopovereenkomst te ontbinden en een schadevergoeding te vorderen.

Een beroep op non-conformiteit staat echter niet altijd open, zelfs niet wanneer de zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt. Zo rust er op de koper een onderzoeksplicht, en heeft de verkoper een mededelingsplicht.

Onderzoeksplicht en mededelingsplicht

Bij het aangaan van een koopovereenkomst heeft de koper van de zaak een onderzoeksplicht. Dit houdt in dat de koper onderzoek dient te verrichten naar de eigenschappen van deze zaak. De koper mag namelijk alleen de eigenschappen verwachten waarover geen twijfel kon bestaan. Indien de koper twijfelt of had moeten twijfelen, is onderzoek noodzakelijk. Deze onderzoeksplicht is niet onbegrensd.

De verkoper heeft namelijk ook een mededelingsplicht. Op basis hiervan is de verkoper verplicht om informatie te verschaffen over de eigenschappen van de zaak, waarvan deze verkoper weet of behoort te weten dat die voor de koper van belang zijn. De Hoge Raad stelt dat het hierbij gaat over de “bij de verkoper bekende feitelijke gegevens die relevant zijn voor de beantwoording van de vraag welke eigenschappen de koper met het oog op de beoogde bestemming van het gekochte mocht verwachten” (ECLI:NL:HR:2022:1870).

Verhouding plichten koper en verkoper

De Hoge Raad heeft onlangs de verhouding tussen deze onderzoeksplicht en mededelingsplicht nogmaals verduidelijkt (ECLI:NL:HR:2022:1870). In de onderhavige rechtszaak was het onderwerp van geschil de koop van een kapot zeilcharterschip. Na aanschaf van dit schip werd namelijk duidelijk dat deze een lekkage had door sterke roestvorming. De koper wilde vervolgens de koopovereenkomst ontbinden.

De Hoge Raad overweegt in het arrest dat de mededelingsplicht van een verkoper zwaarder weegt dan de onderzoeksplicht van de koper – ook als het een onvoorzichtige koper is. Een beroep op de onderzoeksplicht kan een koper niet worden tegengeworpen indien de verkoper niet aan de mededelingsplicht heeft voldaan, terwijl deze mededelingsplicht wel bestond op grond van de in het verkeer geldende opvattingen.

Conclusie

Concluderend berust er op de koper van een zaak een onderzoeksplicht, en heeft de verkoper van deze zaak een mededelingsplicht. Deze mededelingsplicht weegt zwaarder dan de onderzoeksplicht. Dit heeft tot gevolg dat een beroep op non-conformiteit van een koopovereenkomst door een koper in beginsel slaagt indien de verkoper niet voldoet aan de mededelingsplicht.