Erkenning en gezag

Onlangs meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat ruim vier op de tien baby’s, die geboren worden in Nederland, ouders hebben die niet getrouwd zijn met elkaar. Indien deze ouders beiden ook in juridische zin een relatie met het kind willen, dan is erkenning en gezag noodzakelijk.

Uitgaande van een man-vrouw relatie zal de biologische vader met toestemming van de moeder het kind (of voor de geboorte: de ongeboren vrucht) moeten erkennen (artikel 1:199 sub c BW). Erkenning geschiedt door middel van een door een ambtenaar van de burgerlijke stand opgemaakte akte van erkenning of bij notariële akte (artikel 1:203 BW). Middels de erkenning wordt de biologische vader ook de juridische vader van het kind. Dit brengt rechten (bijvoorbeeld recht op omgang), maar ook plichten (bijv. tot financieel onderhoud) met zich mee.

Ten onrechte wordt soms gedacht dat middels de erkenning ook het gezamenlijk gezag tot stand komt. Indien de ouders niet gehuwd zijn met elkaar (en ook geen geregistreerd partnerschap hebben) heeft alleen de moeder het gezag over het kind. Dit betekent dat de moeder alleen gezagsbeslissingen kan nemen over het kind, zoals bijv. de keuze van een school, het laten uitvoeren van medische ingrepen en het aanvragen van een paspoort voor het kind. Als de ouders samen het gezag willen, dan kunnen zij het gezamenlijk gezag laten registreren in het gezagsgregister dat wordt aangehouden bij de rechtbank. Zodra er gezamenlijk gezag is, moeten de ouders dus samen de gezagsbeslissingen nemen.

Als de moeder niet meewerkt aan erkenning en/of gezamenlijk gezag, dan kan in dit voorbeeld de biologische vader vervangende toestemming vragen aan de rechtbank om het kind te erkennen en/of om het gezamenlijk gezag vast te stellen. Hiertoe moet, middels tussenkomst van een advocaat, een verzoekschrift worden ingediend bij de rechtbank.