Welke kosten kunnen in mindering worden gebracht op de nalatenschap?

Welke kosten kunnen in mindering worden gebracht op de nalatenschap?

Vanzelfsprekend komen de schulden van een erflater in mindering op zijn vermogen en wordt mede hierdoor de totale omvang van de nalatenschap bepaald. Daarnaast worden er kosten gemaakt na het overlijden, zoals de kosten van de vereffening van de nalatenschap, kosten van de notaris, kosten van begrafenis en dergelijke.

Over de kosten die in mindering kunnen worden gebracht op het vermogen kan nog eens discussie ontstaan tussen erfgenamen onderling en/of schuldeisers, in het bijzonder schuldeisers met een vordering vanwege de legitieme portie, ofwel kinderen die zijn onterfd. Onder meer kan in dat kader discussie ontstaan over gemaakte notariskosten en advocaatkosten.

Over de advocaatkosten heeft de rechtbank Den Haag een uitspraak gedaan op 14 oktober 2015 (vindplaats ECLI:NL:RBDHA:2015:11889). Volgens de rechtbank is het bij de beoordeling met betrekking tot boedelkosten de vraag of het gaat om het algemeen belang ofwel het belang van de nalatenschap op zich of de individuele belangen die spelen achter het geschil. Met betrekking tot de advocaatkosten oordeelt het Hof dan ook dat “… gaat het feitelijk om geschillen tussen enerzijds enig erfgenaam en executeur en anderzijds schuldeiser. Naar de kern genomen betreft het praktisch gezien dus een botsing tussen twee individuele belangen en niet een te behartigen algemeen belang waarvoor redelijke kosten van boedelafwikkeling moeten worden gemaakt. Daarin verschillen de feiten en omstandigheden in deze procedure ook gronding ten opzichte van die waarover het Hof Amsterdam had te oordelen in het door gedaagde ter onderbouwing van zijn standpunt nog genoemde arrest van 8 maart 2011, ECLI:NL:GHAMS:2011:BQ0031.”

In dit laatstgenoemde arrest oordeelde het Gerechtshof Amsterdam dat onder “de kosten vereffening van de nalatenschap” wordt verstaan de kosten wegens handelingen die objectief noodzakelijk zijn bij de afwikkeling van een nalatenschap. In de betreffende kwestie had de notaris allerlei kosten in mindering gebracht op de nalatenschap als uitvoering van zijn taak als executeur in de nalatenschap. Het Hof oordeelde dat de ten behoeve van de nalatenschap gemaakte proceskosten in beginsel onder artikel 4: 7 lid 1 aanhef en onder c en d BW vallen, ofwel schulden van de nalatenschap betreffen. Het oordeel van het Hof is alleen anders indien sprake is van onnodig procederen. Uiteindelijk oordeelde het hof evenwel dat de klager voldoende aannemelijk had gemaakt dat het aan de notaris (als executeur) te wijten was dat er advocaatkosten zijn gemaakt. Ofwel, deze kosten mochten desondanks derhalve niet als schulden van de nalatenschap in mindering worden gebracht.

Gezien voornoemde uitspraak van de rechtbank Den Haag, is bepalend dat het gaat om een procedure die in het belang is van de nalatenschap, en niet om de belangen van de executeur te behartigen, wanneer deze door partijen al dan niet in het bijzonder de erfgenamen, in rechte wordt aangesproken voor zijn handelen. Indien immers de erfgenamen gelijk krijgen en de notaris wordt veroordeeld in de proceskosten, maar het gevolg hiervan is dat deze proceskosten bij de boedel in rekening worden gebracht, draaien deze erfgenamen uiteindelijk alsnog zelf voor deze kosten op.

Indien echter door de notaris tegen een derde wordt geprocedeerd acht ik dit een geheel andere situatie en zijn, wanneer dat inderdaad nodig is voor de vereffening zijn de proceskosten, waaronder advocaatkosten, aan te merken als boedelkosten.

Mocht u hierover meer willen weten of andere erfrechtelijke vragen hebben, kunt u altijd kosteloos contact opnemen met één van onze gespecialiseerde advocaten.