Algemene voorwaarden en de bekendheidsuitzondering, RCR 2023/7

Algemene voorwaarden en de bekendheidsuitzondering, RCR 2023

De algemene voorwaarden, een effectief middel voor bedrijven om belangrijke juridische zaken te regelen. Voor gelding van deze voorwaarden is belangrijk dat een wederpartij ook kennis heeft kunnen nemen van deze voorwaarden. Wettelijk geldt er ten aanzien hiervan een streng regime dat dit verplicht, als een gebruiker van de algemene voorwaarden dit niet heeft gedaan zullen deze voorwaarden niet gelden. Echter, bestaat er een belangrijke uitzondering op deze regels: de bekendheidsuitzondering.

Deze uitzondering is ontstaan in jurisprudentie in 1999. Het duidt op de situatie waarin de wederpartij bij sluiting van de overeenkomst bekend was of behoorde te zijn geweest met de algemene voorwaarden. In zo’n geval heeft de gebruiker dus geen informatieplicht waarbij ze de wederpartij expliciet moeten informeren over de algemene voorwaarden. Dit betekent dat een wederpartij zich vervolgens ook niet kan beroepen op vernietigbaarheid van de algemene voorwaarden; deze zullen gewoon geldig zijn. Deze uitzondering kan toepasbaar zijn in een situatie waarin er bijvoorbeeld sprake is van een duurzame handelsrelatie, waarin partijen dus vaker zaken met elkaar hebben gedaan en de wederpartij al eerder de algemene voorwaarden is toegestuurd.

Jurisprudentie

Uit een recente rechtspraak van de Hoge Raad is gebleken dat deze uitzondering ook geldt indien de bekendheid van de wederpartij van de algemene voorwaarden is ontstaan door toedoen van een derde. Het is dus niet verplicht dat de gebruiker zelf de wederpartij altijd informeert over de algemene voorwaarden. Het betreft dus een vrij ruime lezing van deze bepaling. Met het vereiste van ‘bekend zijn met’ gaat het om concrete, bestaande kennis van de algemene voorwaarden, ongeacht hoe deze kennis is ontstaan. Communicatie van de gebruiker is dus niet vereist.

Het is belangrijk om te kijken naar de concrete feiten in deze rechtszaak. De partijen hadden in dit geval meer dan vijftig koopovereenkomsten met elkaar gesloten, maar de algemene voorwaarden waren nog nooit verstrekt. De wederpartij had echter een cursus gevolgd waarbij de toepasbare algemene voorwaarden uitgebreid werden besproken. Hierdoor bestond er kennis van zowel het bestaan als de inhoud van de voorwaarden bij de wederpartij. Op basis daarvan oordeelde het gerechtshof dat kennis van de voorwaarden geacht werd te bestaan en dat er derhalve was voldaan aan de informatieplicht. De Hoge Raad bevestigde dit oordeel.

Ondanks de strenge regels omtrent het informeren van de wederpartij van de toepasbare algemene voorwaarden, bestaat er ook een belangrijke uitzondering: de bekendheidsuitzondering. Hierdoor zijn de algemene voorwaarden niet direct vernietigbaar wanneer deze niet zijn gecommuniceerd aan de tegenpartij, mits deze al kennis had of geacht had te hebben van deze voorwaarden. De ruime interpretatie van de Hoge Raad biedt de gebruiker van de algemene voorwaarden ietwat meer bescherming en vergemakkelijkt een beroep op de bekendheidsuitzondering.